Als mensen het in Canada over zogenaamde “treaty rights” hebben, dan heeft men het veelal over de afspraken die gemaakt zijn tussen de originele bewoners en de kolonisten.



Uit die afspraken, die eeuwengeleden zijn vastgelegd in heuse overeenkomsten, vloeien bepaalde rechten voort die veelal nu nog geldig zijn voor de afstammelingen van de originele bewoners. Maar hoe goed de bedoelingen misschien waren tijdens het opstellen van die overeenkomsten, men kan er nu over strijden wat precies van toepassing is. In hoeverre zijn de wetmatigheden van toen nog toe te passen in een geheel andere samenleving?

Bij Canada’s federale overheid werken honderden advocaten die niets anders doen dan deze zaken. De interpretatie van “treaty rights” zoals die al dan niet heden ten dage van toepassing zijn op de eventuele afstammelingen van de originele bewoners, blijft een strijdpunt. Telkens weer komen kwesties voor de rechter en de uitkomst is vaak ongewis om eventueel in een beroepsprocedure weer heel anders bekeken te worden.

Zojuist is er een knaap in de kraag gevat die sigaretten verkocht op een “reservaat” zonder daar de accijnzen over af te dragen. Daartoe zijn er inderdaad mogelijkheden voor eigen gebruik op het reservaat door andere afstammelingen – maar striktgenomen geldt die vrijstelling dan weer niet voor mensen uit een nabijgelegen stad die hier graag voordelig willen komen inkopen.

De politie is echter hoogst terughoudend in dit soort aangelegenheden want voor je het weet heb je een soort volksopstand aan je broek hangen waar enge racistische beweringen worden gedaan. Wat men dus bijvoorbeeld níet doet is om bij de uitgang van het sigarettenwinkeltje te gaan staan om mensen aan te houden die niet op het reservaat wonen.

Ook gaat men niet patrouilleren, net buiten het reservaat, om voorbijrijdende auto’s te doorzoeken op foute handelswaar. Dat zou weliswaar een flinke overtreding behelzen maar het zou ook een boel onvrede opwekken – en laten we wel wezen, niet alleen bij de bewoners van het reservaat.

Zo kwam de politie op het idee om de handelswaar toch te onderscheppen terwijl het in vrij grote hoeveelheden, accijnsvrij, werd vervoerd van een reservaat in de ene provincie naar een reservaat in een andere provincie. Men reed daarbij op de openbare weg met een gigantisch aantal sloffen tabaksproducten waarover geen accijns was betaald. En dat mag echt niet, dat zou meteen duidelijk moeten zijn. De spullen werden inbeslaggenomen en de bestuurder werd aangeklaagd.

Maar wat denk je nu, dat de verdachte gaat toegeven dat hij heftig bezig was met accijnsontduiking? Nee natuurlijk niet, die gooit het weer over de boeg van de “treaty rights”. Het is immers zijn goed recht om dit soort handelswaar in bezit te hebben; hij voorziet zo in zijn eigen levensbehoeften en valt er verder niemand mee lastig.

Maar wat dan over het feit dat hij met verboden handelswaar over de openbare weg reed, ver van een daartoe ingesteld reservaat? Niks mee te maken, zo luidt de verklaring. Al het land hier behoort eigenlijk tot de inheemsen en de “treaty rights” van toen zijn niet wettelijk tot stand gekomen.

En zo draait het kringetje telkens maar weer rond en wordt er uiteindelijk niks opgelost. Wat de rechter ook zal beslissen, er wordt beroep aangetekend en misschien wel meer dan eens. Jaren later weten we nog niks!