De meeste Canadezen wonen vlakbij de Amerikaanse grens. Dat is altijd al zo geweest. Daar vind je dan ook de grootste Canadese steden: zo dicht bij de grens dat een daguitstapje zeker mogelijk is.

Het is ook al heel lang de gewoonste zaak voor Canadezen om eventjes naar de VS te gaan. Daar waren altijd heel eenvoudige redenen voor, zoals het bezoek aan bekenden of het snel doen van een aantal inkopen teneinde flink goedkoper uit te wezen. Ook toeristisch heeft een bezoekje aan de VS altijd hoge ogen gegooid. Canadezen konden dat ooit zelfs doen zonder een paspoort bij zich te hebben.

Aan de grens moest je dan snel je rijbewijs laten zien en afgezien van wat specifieke steekproefvragen, kon men over het algemeen in een wip weer verder. Sinds 9-11 (Twin Towers) zijn de dingen wel wat veranderd en al snel werd er toch een verplichting ingevoerd om een paspoort te tonen. De elektronische grenssurveillance werd ook gigantisch uitgebouwd. Inmiddels weet de douanier al haast alles over je nog voordat je aan het loketje verschijnt.

En toen begon het Trump-twee tijdperk. Sinds enkele maanden is de passage van de grens een geval geworden waar velen met vrees naar uitkijken. Daarbij heeft het niet geholpen dat er nogal wat verhalen naar buiten zijn gekomen van grenspassanten die zonder pardon de bak ingeworpen werden. Wat mensen daarbij hebben meegemaakt is huiveringwekkend en lijkt echt niet te passen in een land dat zich als rechtsstaat wil presenteren.

Het gebrek aan rechten is daarbij wel het meest schrijnend. Een gevangene wordt opgesloten zonder dat er zelfs maar een aanklacht gedaan hoeft te worden. Dit komt omdat de douane niet onder een gevestigd rechtssysteem valt waarbij verdachten wel eindeloos veel rechten hebben; sommigen vinden zelfs een beetje té veel rechten. Met zijden handschoentjes moeten bepaalde procedures worden gevolgd, anders krijgt een verdachte al heel snel het voordeel van de twijfel.

Bij de douane gelden die beperkingen niet. Men kan zomaar vastgezet worden zonder recht op juridische bijstand, recht op informatie, recht op communicatie – en dat vaak in instellingen die gruwelijk overbevolkt zijn.

Maar als je niks verkeerd hebt gedaan, dan heb je toch niets te vrezen aan de grens? Jawel hoor, want douaniers hebben het recht je telefoontje te doorzoeken. Staat er daar staatsonvriendelijke informatie op, dan heeft men op zich al genoeg reden om je op te sluiten. Het recht op vrije meningsuiting geldt niet als je je bij een grenspost bevindt. Als je je laptop bij je hebt, dan mag men daar ook in gaan graven.

Afgezien van de vrees om ongepast behandeld te worden door de douaniers, zijn veel Canadezen ineens bepaald anti-Amerikaans geworden, als gevolg van de toon die Dictator Trump aanslaat tegen Canada, maar natuurlijk ook tegen een boel andere landen. Zijn haatdragende invoerrechtenstrategie is in bijna geheel Canada echt in het verkeerde keelgat geschoten.

Trouwens lukt het ook al niet meer echt om goedkopere spullen op te gaan halen, pal over de grens. Canada heeft inmiddels ook invoerrechten ingesteld en die vreten, zeker voor dagjesreizigers, de winst al snel op. Zo wil men Canadezen liever in Canada de inkopen laten doen.

Het aantal grensoverschrijdingen is inderdaad nu ook enorm teruggelopen. Er wordt wel gezegd dat het ineens 30% minder zou kunnen wezen. Alles bijmekaar, is dat misschien ook wel een logisch gevolg.