In Canada hoor je telkens over “equalization payments” en over de niet-aflatende “equalization fights”. Dit heeft te maken met de vrij grote verschillen in welvaart in het gigantische land Canada.

Al decennialang heeft de federale overheid een vrij geolied systeem om de welvaart in de rijkste provincies van het land wat af te romen teneinde de armste provincies van het land een beetje bij te spekken. Vandaar ook die term: “equalization”. Het is een poging om de situatie ietsje gelijkwaardiger te maken zodat de echt arme provincies niet zo enorm hoeven te lijden.

Men heeft dit op vrij positieve manier trachten te regelen. Het is dus niet zo dat de rijkere provincies een strafheffing krijgen opgelegd die wordt doorbetaald aan de armere provincies. Integendeel, zo houdt men vol. De federale belastingen en heffingen zijn overal hetzelfde. Uit de grote pot wordt er vervolgens een bepaald bedrag afgestaan aan de minstbedeelde provincies.

Toch weten de rijkere provincies heel goed dat ze op deze manier bijdragen aan de financiële omstandigheden in de armere provincies. Top op zekere hoogte vindt men dat ook wel eerlijk maar toch zijn er regelmatig protesten. De provincies die zelden iets krijgen uit deze “equalization” pot, die zouden ook wel eens wat willen ontvangen. En voor de echt arme provincies is het gewoon nooit genoeg. Die zouden wel meer willen hebben. Nee, zeggen die zelfs, dat hebben ze absoluut nodig.

Als je bijvoorbeeld eens kijkt naar het bestuur van de provincie New Brunswick, een van de armste in het land, dan zie je dat die hun inkomsten verkrijgen uit provinciale inkomstenbelasting, provinciale vennootschapsbelasting, hun deel van de HST (omzetbelasting), uit royalty’s en uit de ontvangen equalization payments. Het blijkt nu dat deze laatste bron van inkomsten juist de grootste is in deze provincie. Ze zijn dan ook een van de grotere ontvangers van deze subsidie – als we dat woord in dit verband mogen gebruiken.

In 2025 verwacht juist deze provincie zo liefst $3 Miljard uit de federale schatkist bij te kunnen schrijven, wat hard nodig is om de verwaarloosde zorg, infrastructuur en onderwijsposten te helpen. Maar toch komt er nu flink protest uit de rest van het land dat dit niet meer redelijk is. Men vindt eigenlijk dat ook de provincie New Brunswick maar eens moest leren om de eigen broek op te houden.

Het gesputter komt, uiteraard, uit de rijkere provincies. Dit jaar is er zo’n $26 Miljard beschikbaar om uit te delen aan de provincies op basis van hun behoeften. Het is dan ook logisch dat er gepiept wordt in alle uithoeken van het land dat men ook graag wel iets wil ontvangen. Ikke eerst – die gedachtegang is toch wel gemeengoed.

De kopstukken in de rijkere provincies willen nu graag onderhandelen met de federale overheid over de verdeelsleutel van dit aanzienlijke potje. Dat het gezinsinkomen in New Brunswick zo’n 20% lager ligt dan in de rest van het land, daar wil men niet te lang bij stilstaan.

Je kunt ruwweg stellen dat de provincies die rijk zijn aan natuurlijk hulpbronnen de minste hulp krijgen met deze “equalization payments”. Maar eerlijk gezegd zijn die provincies nog altijd veel rijker dan de armste provincies die al die hulp toegestopt krijgen. Bovendien zijn de provinciale belastingen en heffingen ook nog eens het hoogst in die armste provincies zodat de bevolking het uiteindelijk echt een stuk minder breed heeft.