Veel passagierstreinen zijn er niet meer in Canada – die zijn goeddeels wegbezuinigd – maar de kans is groot dat je gratis mee mag; als er althans eentje rijdt. Hoe zit dat dan?

Eigenlijk vind je in Canada alleen nog een beperkt aanbod aan passagierstreinen in de zogenaamde “Corridor”. Dat is het dichtbevolkte deel van Canada in Zuid-Ontario tot aan Zuid-Quebec. Ook hier loont het niet echt om treinen te laten rijden maar er wordt toch een minimale dienst uitgevoerd waar nogal wat reizigers flink gebruik van maken. Niet iedereen wil zelf rijden, vliegen of zich per bus laten vervoeren.

Terwijl de dienstverlening minder is geworden de afgelopen jaren, zijn de tarieven enorm omhooggeschoten. De mensen klagen steen en been – maar dat de tarieven echt verlaagd zullen worden, dat is politiek ondenkbaar. Het vervoer is reeds zwaar gesubsidieerd en de overheden lijden onder een chronisch geldtekort. Met andere woorden: het is waarschijnlijker dat het nog duurder wordt dan dat het goedkoper zou worden.

En toch kun je heel vaak gratis mee. Maar hoe dan? Dan moet je een gokje wagen, dat de trein een uur of meer vertraging zal oplopen. Als dat gebeurt, dan kun je een tegoedbon aanvragen voor het volledige reisbedrag en dus, in feite, een keertje gratis met de trein mee – als je er althans na de nare ervaring met de enorme vertragingen nog trek in hebt.

Canada’s nationale spoorvervoerder “Via Rail” merkt op dat het miljoenen begint te kosten om al die gratis kaartjes te verstrekken. Dat zijn er de laatste jaren wel heel erg veel geworden. Dat klopt wel want het aantal vertragingen is gigantisch opgelopen. Tien jaar geleden kwam nog drie-kwart van de treinen op tijd aan, nu is dat net iets meer dan de helft.

Uiteraard, zo houdt “Via Rail” vol, kan men er niets aan doen dat er zoveel vertragingen zijn. Om te beginnen moet de passagierstrein altijd een goederentrein voor laten gaan. Dat is logisch want het goederenvervoer is een verdienmodel. Omdat er hier ook echt winst wordt gemaakt is het een privébedrijf dat het goederenvervoer verzorgt. In feite zijn er zo verschillende goederenvervoerders. Ze verdienen allemaal leuk maar willen niet opgehouden worden door die nare passagierstreinen.

Die rijden namelijk onder de vlag van “Via Rail” en dat is een “Crown Corporation”, met andere woorden een soort overheidsbedrijf. Daar wordt geen winst gemaakt – het is zelfs niet een bedrijfsdoelstelling. Er wordt gigantisch op toegelegd, al decennialang. Bij elke Dollar reisgeld die men inneemt, wordt nog eens twee Dollar bijgepast door de overheid om de boel draaiende te houden.

Uiteraard aarzelt “Via Rail” ook niet om snel naar andere belemmerende factoren te wijzen. Het weer is een logisch probleem, in Canada; alleen daardoor al lopen veel treinen vertragingen op. Dan zijn er de omstandigheden met de slechte infrastructuur, de oude wagons en het eindeloze gesteggel met de vakbonden. Het is haast een wonder dat er überhaupt nog treinen kunnen rijden in Canada.

En toch is de Canadese federale overheid zojuist met een goedgekeurd plan gekomen om een flinke TGV-lijn aan te gaan leggen. Gniffelend kun je aannemen dat dit aan politiek getinte aankondiging is. Als men zelfs de financiering van gewone treinen niet kan regelen, hoe zouden er dan de tientallen miljarden op tafel moeten komen voor zo’n prestigeproject?