Als je naar Canada komt dan ben je er een immigrant, zoveel moge er duidelijk zijn. Je moet eigenlijk achteraan aansluiten, ofschoon je wel al meteen heel veel rechten krijgt toebedeeld.



In feite ben je als immigrant in Canada “bijna” een staatsburger, al mag je natuurlijk niet stemmen. Er zijn nog wel wat andere verschillen met staatsburgers die voor het verhaal hier van ondergeschikt belang zijn.

Wel heb je na een aantal jaar in Canada het recht om Canadees staatsburger te worden. Dit is een belangrijke stap die veel immigranten graag nemen, misschien vooral omdat ze daardoor hopen er meer bij te horen. Als genaturaliseerd Canadees heeft men bovendien eigenlijk dezelfde rechten als een geboren Canadees. In heel zeldzame gevallen kan het staatsburgerschap je worden afgenomen, bijvoorbeeld als blijkt dat je toch een oorlogsmisdadiger ergens bent geweest.

Opvallend, helaas, is dat je misschien wel een Canadees bent geworden maar het feit is dat je toch echt in een ander land bent geboren, daar wellicht een andere taal hebt geleerd en waarschijnlijk ook een groot aantal andere waarden en gewoontes hebt meegekregen. Daar kun je op latere leeftijd weinig aan doen. Alleen al hoe je spreekt, dat valt bijna elke geboren Canadees meteen op: ah, een immigrant. Die tongval raak je nooit meer kwijt.

Nogal wat Canadezen vinden het ook leuk om uit te vissen waar je eigenlijk vandaan komt. Sommigen slaan er een slag naar. Oh, je bent Duits? Anderen vragen het je doodleuk. Uiteraard hoef je je daarvoor niet te schamen maar het zegt toch ook wel iets: jij zult er nooit echt helemaal bijhoren. Je zult altijd, in zekere zin, een beetje een buitenlander blijven.

Voor veel genaturaliseerde Canadezen begint het toch echt wel een beetje te steken. Je hebt intens geïnvesteerd in je nieuwe woonland (tijd, geld, carrière, wie weet wat nog meer) maar je staat toch altijd een sportje lager op de ladder van intrede. Op trede vijf staan bezoekers. Op trede vier staan de immigranten. Op trede drie staan de genaturaliseerde Canadezen en op trede twee de échte Canadezen, die er geboren zijn. Op trede één, wie staat daar dan?

Ooit verguisd als ongewenste personen, menen veel Canadezen dat het goed is om de originele bewoners van het land te zien als de nummer één bewoners van het land. En ja, hun voorouders waren dat uiteraard ook. Velen vinden dat de nummers twee, drie, vier en eventueel ook vijf dankbaarheid moeten tonen jegens de nummer één mensen.

Je maakt het bijvoorbeeld mee dat een sportwedstrijd wordt begonnen met het prijzen van deze groep mensen. Men behoort erkentelijkheid te tonen tegen de afstammelingen van deze bewoners. Zoiets kun je ook meemaken bij zakelijks bijeenkomsten, in de politiek, op scholen en zelfs in de kerk.

Als je als Europeaan denkt aan de logica van deze structuur (nummer één, twee, drie, vier, enz.) dan zou je huiverig worden. Met beelden uit de niet al te verre geschiedenis, weten wij toch dat zulk soort theorieën helemaal verkeerd uitgelegd kunnen worden.

In Canada heerst een vorm van Apartheid die wellicht anders is dan hoe het ooit in Zuid-Afrika ging, maar er zijn zat mensen die grote vraagtekens zetten bij de wenselijkheid van deze segregatie.