Overal ter wereld hebben douanebeambten (douaniers) bevoegdheden waar de meeste gewone burgers geen idee van hebben. Met andere woorden: aan de grens kan het soms misgaan.

Ruim bemeten in de media zijn dezer dagen de handelingen van Amerikaanse douaneambtenaren. Mensen worden soms grof behandeld of gewoon in een gevangenis gesmeten. Het is zo erg geworden dat veel toeristen uit Canada en Europa er niet meer over peinzen om naar de VS te reizen. Het risico op wie-weet-wat is gewoon te groot; de onzekerheid en twijfel heerst.

Toch hebben ook douaniers in Europa of in Canada dat soort bevoegdheden. Het kan je heus overkomen dat je wordt teruggezonden, vastgezet, dat je spullen in beslag worden genomen of dat je boetes krijgt voor verschillende vergrijpen die aan de grens aan het licht kunnen komen.

Gelukkig staat de Canadese douane erom bekend dat men hoffelijk en voorkomend blijft. Bij aankomst in Canada krijgt iedereen, ook de eigen burgers, een rits vragen te beantwoorden. Als alles goed lijkt, dan mag je door. Maar als er iets niet lijkt te kloppen, dan kun je aan de kant gehaald worden voor een “secondary inspection”. Men gaat de boel dan nader onderzoeken en dat kan soms onaangenaam worden.



Het geduvel in de VS heeft ertoe geleid dat nogal wat ongedocumenteerde inwoners op zoek gaan naar een land waar men wel welkom is. Canada, bijvoorbeeld. Telkens weer komen er verhalen naar buiten van aanvragen aan de grens om toegelaten te worden – en soms lukt dat, soms ook niet. Velen proberen dan als vluchteling Canada te betreden maar daar zitten bepaalde haken en ogen aan.

Een bestaande regel is bijvoorbeeld dat men in het eerste veilige land waar men als vluchteling aankomt, ook daar zich als vluchteling moet laten registreren. Het is daarna niet mogelijk om naar een ander land te gaan en het daar nog eens te proberen. Specifiek betekent dit dat vluchtelingen die in de VS zijn aangekomen niet nog eens naar Canada mogen vluchten. Dit heeft te maken met de gedachte dat de VS een veilig land zou zijn.

Op die regel zijn wel weer wat uitzonderingen, bijvoorbeeld als men reeds familie heeft in Canada of een andere “anchor relative” – maar dat toegangspad is niet gegarandeerd. Het gebeurt dan ook telkens vaker dat men door een verder erg vriendelijke Canadese douanier beleefd wordt teruggestuurd. De aanvrager wordt dan letterlijk afgeleverd bij de Amerikaanse douane. En wat doen die?

Af en toe blijkt dat een zich opnieuw aanbiedende ongedocumenteerde inwoner daar zo de nor indraait. Statistische gegevens hierover worden niet uitgegeven maar anekdotisch blijkt al snel dat er nogal wat gevallen zijn die vaak ook schrijnend zijn doordat er kinderen bij betrokken zijn die ook vastgezet worden maar dan niet bij de ouders. Eigenlijk opvallend weinig van dit soort gevallen halen de pers – maar duidelijk is wel dat de douanedetentiecentra in de VS barstens vol zitten.

Zo kan het dan toch gebeuren dat een vriendelijke Canadese douanier een lijdensweg inleidt voor mensen die zich in de VS voortgejaagd voelen. Zo zijn de regels nu eenmaal, houdt men vol. En zo zijn die natuurlijk ook – het valt niet te ontkennen.

Helaas betekent dit dat er nogal wat vluchtelingen zijn die de grens op een onbewaakte plek trachten te overschrijden. Vaak lukt dat wel, soms niet. Ook die ellendige verhalen komen soms in het nieuws.