Dankzij het Canadese kiessysteem heeft elk kiesdistrict een eigen afgevaardigde, zeg maar vertegenwoordiger. Vandaag kijken we eens naar een voordeel van dat systeem.

In plaats van te kiezen voor een bepaalde politieke partij, moeten Canadezen een keuze maken voor de vertegenwoordiger die ze het liefst naar het parlement willen afzenden, als verkozene in een bepaald kiesdistrict. Bijna altijd is zo iemand wel met een bepaalde politieke partij verbonden maar dat hoeft niet. Het kan ook een onafhankelijke kandidaat zijn.

Af en toe komt het ook voor dat een afgevaardigde van partij wisselt, of soms partijloos wordt; dit terwijl men reeds verkozen is. Dat klinkt ons misschien echt raar in de oren, zeker voor kiezers die een kandidaat toch eigenlijk hadden verkozen juist omdat die bij een partij hoorde.

Wie bij de verkiezingen in een bepaald kiesdistrict meer stemmen behaalt dan een andere kandidaat, die wordt verkozen. Het kan dan zelfs gebeuren dat een kandidaat aanzienlijk minder dan 50% van de stemmen krijgt maar toch meer dan de andere kandidaten (de zogeheten relatieve meerderheid). Daarmee kan dan toch gewonnen worden en dan ben je de afgevaardigde voor dat district. Dit systeem wordt zowel federaal toegepast als in de afzonderlijke provincies. Men noemt het wel “first-past-the-post”.

Het meest gehoorde voordeel van het districtenstelsel is dat het electoraat een zekere band kan vormen met de afgevaardigde, die daardoor minder afstandelijk ver-weg kan lijken. Een afgevaardigde heeft ook een eigen inloopkantoor in het district, waar men met grieven of suggesties terecht kan. Sommigen zien daarin een aanwijzing dat kiezers zich wellicht meer betrokken kunnen voelen bij het politieke proces.

In één van de kiesdistricten in Alberta heeft de afgevaardigde een regelmatig koffie-uurtje ingesteld om gezellig samen met het kiesvolk te kunnen babbelen. Een leuk initiatief waarop enthousiast werd gereageerd door een aanzienlijk deel van de burgerij. Gezellig toch, zou je zeggen?

Helaas is dit initiatief toch weer verkeerd uitgepakt in dit kiesdistrict. Waar zat het ‘m in? Nogal wat mensen vonden dat er juist wel of juist geen steenkolen afgegraven moest worden en zo verviel het koffie-uurtje in een politiek geladen strijdtoneel waar niemand beter van wordt. De mensen hielden eigenlijk de afgevaardigde ervoor aansprakelijk dat de provinciale regering bepaalde besluiten had genomen. Daar zou de afgevaardigde misschien wel een stem in hebben gehad, maar waarschijnlijk toch niet onmiddellijk een doorslaggevende stem.

Zo is het dan gekomen dat het koffie-uurtje maar weer werd afgezegd. De afgevaardigde doet wel de ronde in het district, zo af en toe. De bedoeling is om je gezicht te laten zien en betrokkenheid met het kiesvolk te laten blijken. Wie dat effectief doet, kan er dadelijk een beetje op rekenen ook weer herkozen te worden.

De Canadese politiek, je blijft ervan opkijken. Vaak is het uiterst saai en lijkt het wel doorgestoken kaart. Maar op andere momenten gaat het er juist weer erg geladen aan toe.