Zoals bekend mogen Canadezen over enkele weken gaan stemmen voor hun federale regering. Veel mensen raken hier opgewonden over, zeker als dit de eerste keer is dat men mag stemmen.

Er zijn twee groepen nieuwe stemmers. Ten eerste natuurlijk de aanzienlijke groep mensen die dit keer voor het eerst de kiesgerechtigde leeftijd bereikte. Je moet zo op de verkiezingsdag 18 of ouder zijn. Ten tweede zijn er de nieuwe Canadezen. Dit zijn de mensen die staatsburger zijn geworden en nu mee mogen doen aan de federale verkiezingen.

Doordat er in Canada geen burgerlijke stand is, kan het ingewikkeld zijn om een kiezerskaart te bemachtigen. Die wordt niet automatisch aan je opgestuurd naar waar je woont, want dat weet de overheid misschien niet. Die moet je dan ook aanvragen om op de “list of electors” te komen.

De meeste mensen komen op die lijst terecht door bij hun belastingaangifte “ja” aan te geven bij de keuzemogelijkheid of men daarvoor in aanmerking wil komen. Maar er zijn, uiteraard, ook andere methodes om op de begeerde lijst te komen. Dat vergt echter enig initiatief.

Op de verkiezingsdag mag je dan naar het op de kieskaart aangegeven bureau gaan. Ofschoon het een federale verkiezing is, mag je echt slechts in je eigen kiesdistrict stemmen. Volgens het ouderwetse districtenstelsel wordt vervolgens de kandidaat met meer stemmen dan een ander, aangewezen als de winnaar van dat district en als zodanig afgevaardigd naar Ottawa, Canada’s hoofdstad.

Er zijn wat andere mogelijkheden om te stemmen als je je niet op die ene dag op het aangewezen kieskantoor wilt of kunt presenteren. Om te beginnen zijn er mogelijkheden om vervroegd te stemmen. Op een beperkt aantal adressen en tijden, kun je daar terecht; maar ook altijd weer uitsluitend in je eigen kiesdistrict.

Als je je elders in het land bevindt gedurende de verkiezingsperiode, dan is er een mogelijkheid om bij een “Elections Canada” office te gaan stemmen. Dat is echter ontzettend ingewikkeld want je moet dit ruim van tevoren regelen. Dan krijg je een “Special ballot voting kit” waarmee je tenminste zes dagen voor de eigenlijke verkiezingsdatum op afstand kunt meestemmen. Je stem is ook dan alleen geldig in je eigen kiesdistrict, vandaar de zes dagen vertraging.

Nog gecompliceerder wordt het als je per post wilt stemmen. Daartoe moet je een speciaal aanvraagformulier indienen en dan krijg je, ook weer per post, een “Special ballot” toegezonden. Die kun je dan, ruim tevoren, weer inzenden, hopende dat de post op tijd zal komen. Slechts weinigen gebruiken deze methode nog, vooral misschien omdat het gecompliceerd is en de post zo onbetrouwbaar.

Als je je buiten Canada bevindt, dan is een stem per post in beginsel ook mogelijk volgens dat laatste principe. Dankzij de nare postvertragingen komt er weinig van maar heel officieel kan en mag het wel, waarbij opnieuw geldt dat je alleen in jouw kiesdistrict geteld zou worden. Dat is dan officieel het district waar je het laatst in vertoefd hebt.

Nieuwe kiezers vinden al die regels en mogelijkheden vaak best lastig – desalniettemin zijn velen toch erg enthousiast over de mogelijkheid om hun stem nu te mogen laten horen. In Canada is een opkomstpercentage van zo tussen de 60 en 70 heel gewoon.