De meeste Canadezen spreken slechts één taal (ofwel Engels of Frans). Ze kijken vaak enorm op als jij zomaar een hele rits talen uit je mouw schudt, alsof het niks is. Maar ja, wij weten niet beter en we moeten wel (niemand spreekt onze taal). Men neemt aan dat je dan wel heel erg intelligent zou moeten zijn.

Zo zat ik eens in de trein van Montréal (Franstalig) naar Toronto (Engelstalig) tussen twee Canadezen in die elkaar niet konden verstaan. Ik heb dat opgelost door zo'n beetje vertaalbureautje voor ze te spelen. De buitenlander loste het wel even op, zogezegd. Ze leken zich trouwens groen en geel te ergeren aan het feit dat de ander hun taal niet begreep. En dat in een tweetalig land; het deed me denken aan Brussel waar je dat soort toestanden ook wel ziet. Maar niet aan Zwitserland, waar men elkaars talen respecteert en vaak ook leert. Het kan dus best wel.

Het is me opgevallen dat Canadezen zich juist vaak afzetten tegen die andere taal. Kinderen krijgen de mogelijkheid op school juist die andere taal te leren maar verzetten zich daar dan met hand en tand tegen. Het is bij jeugdigen vaak ook sociaal onaanvaardbaar met mensen van die andere taalgroep zelfs maar om te gaan. Volwassenen laten zich vaak laatdunkend uit over Frenchies of Anglos afhankelijk van de groep waartoe men behoort. Er heerst een soort afgunst en arrogantie die ik maar moeilijk kan begrijpen.

Bij de overheid zijn er wel nogal wat Canadezen die beide talen beheersen. Die kunnen, zoals het dus eigenlijk zou horen, gewoon overschakelen van Frans naar Engels. Ze doen dat dan vaak, haast kolderiek, midden in een zin. Of pats-boem van de ene zin op de andere.

Er zijn meer Franstalige Canadezen die ook redelijk Engels spreken dan er Engelstalige Canadezen zijn die redelijk Frans spreken. Dit betekent dat er bij veel banen waarbij tweetaligheid een vereiste is, juist onevenredig veel Franstaligen functioneren. Je begrijpt al dat dit op zich tot irritaties leidt.



In Canada ben je, zonder meer, in het voordeel als je je talen beheerst. En als je de juiste uitspraak een beetje onder de knie hebt. Men kijkt heus op als jij gewoon niet deja-vous zegt maar ... déjà-vu.